Do spraw spadkowych zaliczamy m.in. następujące postępowania:
- stwierdzenie nabycia spadku
- dział spadku
- ogłoszenie i otwardzie testamentu
- dokonanie spisu inwentarza
- zachowek
- uzupełnienie zachowsku
- niegodność dziedziczenia
Co wchodzi w skład spadku?
W skład spadku wchodzą prawa i obowiązki majątkowe zamarłego. Jednakże do spadku nie należą prawa i obowiązki zamarłego ściśle związane z jego osobą. Nie wchodzą do spadku również prawa, które z chwilą śmierci przechodzą na oznaczone osoby niezależnie do tego, czy są one spadkobiercami. Należy pamiętać, iż częstokroć w skład spadku mogą wchodzić długi spadkowe. Do długów spadkowych należą także koszty pogrzebu spadkodawcy, ale tylko w takim zakresie, w jakim pogrzeb ten odpowiada zwyczajom spadkowym, a nadto obowiązek zaspokojenia roszczeń o zachowek oraz obowiązek wykonania zapisów zwykłych i poleceń. Do długów spadkowych należą także inne obowiązki przewidziane w Księdze czwartej kodeksu cywilnego.
Kiedy następuje otwarcie spadku?
Spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy.
Kiedy spadkobierca nabywa spadek ?
Spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku.
W jaki sposób następuje powołanie do spadku?
Powołanie do spadku wynika albo z ustawy albo z testamentu.
Kiedy następuje dziedziczenie ustawowe?
Dziedziczenie ustawowe co do całości spadku następuje nie tylko wtedy, gdy spadkodawca nie powołał spadkobiercy, ale również wtedy, gdy żadna z osób, które powołał, nie chce lub nie może być spadkobiercą. Z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w ustawie, dziedziczenie ustawowe co do części spadku następuje wtedy, gdy spadkodawca nie powołał do tej części spadkobiercy albo gdy którakolwiek z kilku osób, które powołał do całości spadku, nie chce lub nie może być spadkobiercą.
Kto może być spadkobiercą?
Ustawa Kodeks cywilny zawiera katalog negatywny, tj. wskazuje kto nie może być spadkobiercą. Spadkobiercą nie może być osoba fizyczna, która nie żyje w chwili otwarcia spadku, ani osoba prawna, która w tym czasie nie istnieje. Zatem spadkobiercą może być osoba fizyczna, jednakże tylko pod warunkiem, że żyje w chwili otwarcia spadku, a także osoba prawna, która w tym czasie istnieje. Spadkobiercą może być także dziecko, które w chwili otwarcia spadku jest poczęte, ale pod warunkiem, że urodzi się żywe. Spadkobiercą może być również fundacja ustanowiona w testamencie przez spadkodawcę, jeżeli zostanie wpisana do rejestru w ciągu dwóch lat od ogłoszenia testamentu.
Prawo spadkowe to dział prawa cywilnego, który reguluje skutki prawne związane ze śmiercią osoby fizycznej. Następstwo prawne po osobie zmarłej nazywane jest w terminologii prawniczej dziedziczeniem (sukcesją). Osoba zmarła określana jest mianem spadkodawcy, a jeżeli osoba taka sporządziła testament określa się ją także mianem testatora, osoby wstępujące w miejsce zmarłego nazywane są spadkobiercami, a mające charakter majątkowy prawa i obowiązki cywilnoprawne spadkodawcy przechodzące na jego spadkobierców stanowią spadek. Prawo spadkowe określa przede wszystkim kto dziedziczy, a więc - kto jest spadkobiercą. Są to osoby wskazane przez spadkodawcę, który sporządził testament, a więc spadkobiercy testamentowi, bądź też - wówczas, gdy spadkodawca testamentu nie sporządził - osoby wyznaczone przez ustawę, czyli spadkobiercy ustawowi. E. Niezbecka, Prawo spadkowe w zarysie, Lublin 2000, s. 13.
Już od dnia 18 października 2015 r. będzie obowiązywać zasada, iż w razie niezłożenia przez spadkobiercę oświadczenia w terminie sześciu miesięcy od dnia dowiedzenia się o tytule swego powołania, spadkobierca nabywa spadek z dobrodziejstwem inwentarza. Przed zmianą zasadą było, iż spadkobierca, który nie złożył żadnego oświadczenia w terminie wyżej wymienionym, nabywał spadek wprost, czyli częstokroć również z długami spadkodawcy (długi spadkowe). Nowe przepisy są niewątpliwie korzystniejsze dla spadkobierców; godzą natomiast w istotnym zakresie w prawa wierzycieli dłużnika (spadkodawcy). Według znowelizowanych przepisów, w razie przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza spadkobierca ponosi odpowiedzialność za długi spadkowe tylko do wartości ustalonego w wykazie inwentarza albo spisie inwentarza stanu czynnego spadku. Co ważne, powyższe ograniczenie odpowiedzialności odpada, jeżeli spadkobierca podstępnie pominął w wykazie inwentarza lub podstępnie nie podał do spisu inwentarza przedmiotów należących do spadku lub przedmiotów zapisów windykacyjnych albo podstępnie uwzględnił w wykazie inwentarza lub podstępnie podał do spisu inwentarza nieistniejące długi.
Sprawy spadkowe - instytucja wykazu inwentarza
Spadkobierca, który przyjął spadek z dobrodziejstwem inwentarza, zapisobierca windykacyjny lub wykonawca testamentu mogą złożyć w sądzie albo przed notariuszem wykaz inwentarza (wykaz inwentarza to nie spis inwentarza). Wykaz inwentarza, jeżeli jest składany przed notariuszem zostaje objęty protokołem. Przyjmuje się, że wykaz inwentarza może zostać złożony wspólnie przez więcej niż jednego wykonawcę testamentu, spadkobiercę, zapisobiercę windykacyjnego
Co należy wskazać w wykazie inwentarza?
W wykazie inwentarza należy, z należytą starannością, ujawnić przedmioty należące do spadku oraz przedmioty zapisów windykacyjnych, z podaniem ich wartości według stanu i cen z chwili otwarcia spadku, a także długi spadkowe i ich wysokość według stanu z chwili otwarcia spadku.
Co się stanie, jeśli po sporządzeniu wykazu inwentarza został ujawniony np. przedmiot należący do spadku?
Bez obaw. W takim wypadku należy uzupełnić wykaz inwentarza. Ustawa stanowi, iż w razie ujawnienia po złożeniu wykazu inwentarza przedmiotów zapisów windykacyjnych, długów spadkowych, przedmiotów należących do spadku pominiętych w wykazie inwentarza składający wykaz uzupełnia go. Do uzupełnienia wykazu stosuje się przepisy dotyczące składania wykazu inwentarza (zatem uzupełnienie wykazu następuje w takiej samej firmie, jak złożenie wykazu inwentarza). Przyjmuje się, że spadkobierca, który złożył wykaz inwentarza spłaca długi spadkowe zgodnie ze złożonym wykazem. Spadkobierca, który złożył wykaz inwentarza, nie może zasłaniać się brakiem znajomości wykazu inwentarza złożonego przez innego spadkobiercę (a także wykazu inwentarza złożonego przez zapisobiercę windykacyjnego lub wykonawcę testamentu). Co istotne, od chwili sporządzenia spisu inwentarza spadkobierca spłaca długi spadkowe zgodnie ze sporządzonym spisem (czyli spadkobierca nie opiera się już na wykazie inwentarza). Wierzyciel również może zażądać sporządzanie spisu inwentarza. Jeśli to zrobi, nie może odmówić przyjęcia należnego mu świadczenia, chociażby dług nie był jeszcze wymagalny. Spadkobierca, który przyjął spadek z dobrodziejstwem inwentarza i spłacił niektóre długi spadkowe (oczywiście przy założeniu, że nie wiedział i przy dołożeniu należytej staranności nie mógł się dowiedzieć o istnieniu innych długów spadkowych), ponosi odpowiedzialność za niespłacone długi spadkowe tylko do wysokości różnicy między wartością stanu czynnego spadku a wartością świadczeń spełnionych na zaspokojenie długów spadkowych, które spłacił. Inaczej wygląda sytuacja spadkobiercy, który przyjął spadek z dobrodziejstwem inwentarza i spłacił niektóre długi spadkowe, pomimo, iż wiedział lub przy dołożeniu należytej staranności mógł się dowiedzieć o istnieniu innych długów spadkowych. Taki spadkobierca, ponosi odpowiedzialność za te długi ponad wartość stanu czynnego spadku, jednakże tylko do takiej wysokości, w jakiej byłby obowiązany je zaspokoić, gdyby spłacał należycie wszystkie długi spadkowe. Powyższe nie dotyczy tych spośród spadkobierców, którzy nie mają pełnej zdolności do czynności prawnych oraz co do których istnieją podstawy od ich ubezwłasnowolnienia.
Sprawy spadkowe - zabezpieczenie spadku
Można żądać zabezpieczenia spadku, jeżeli z jakiejkolwiek przyczyny istnieje groźba naruszenia rzeczy lub praw pozostawłych po zmarłym (spadkodawcy). Groźba naruszenia rzeczy lub praw może wiązać się z obawą o ich usunięcie, uszkodzenie, zniszczenie albo też nieusprawiedliwone rozporządzenie. Zabezpieczenie spadku następuje na wniosek, który podlega opłacie sądowej stałej w wysokości 50 zł. albo z urzędu. Kto może zgłosić wniosek o zabezpiecze spadku? Wniosek o zabezpieczenie spadku może zgłosić m. in. każdy, kto uprawdopodobni, że jest spadkobiercą. Do którego sądu należy zgłosić wniosek o zabezpieczenie spadku? Wniosek o zabezpieczenie spadku należy zgłosić do sądu, w którego okręgu znajdują się rzeczy będące w chwili otwarcia spadku (tj. chwila śmierci) we władaniu spadkodawcy.
Rejestr spadkowy - dostęp do rejestru spadkowego
Opracowanie: Kancelaria Prawa Rodzinnego Paweł Stolarek adwokat, Radom 2014
Zapraszamy do komentowania artykułu bądź zadawania pytań na zasadzie forum.
04-11-2014 10:27:10 Arleta Radom
Mam uprzejmą prośbę. Czy można poprosić Państwa o opisanie wszystkich zmian w prawie spadkowym które mają wejść w życie w 2015 r. Bardzo bym chciała mieć wgląd we wszystko co się aktualnie dzieje w spawach spadkowych a nigdzie tego nie mogę znaleźć. Dziękuję i pozdrawiam.
19-05-2015 08:12:02 M.
Czyli ma teraz być tak że nie trzeba się martwić o dziedziczenie długów ? Jak się nic nie zrobi to się nie odziedziczy długów ? Jeśli by tak było, to w końcu ktoś pomyślał i napisał dobre prawo. Aż mi się wierzyć nie chce w takie rzeczy. Marcin
07-12-2015 07:39:40 mts
Witam. Nie znam się na sprawach spadkowych. Mieszkam w Radomiu mój brat również. W listopadzie tego roku umarła nam matka pozostawiając po sobie w spadku mieszkanie. Chciałbym żeby brat zrzekł się swojej części mieszkania na mnie bo ja w tym domu mieszkałem z matką i nie mam gdzie się podziać a nie stać mnie na spłatę ani zakup innego lokalu. Proszę o pomoc.To dla mnie bardzo ważna sprawa. Nie chciałbym sądzić się z bratem ale jak trzeba będzie to trudno. Chciałbym też dowiedzieć się jakie mam prawa do spadku. Dodam że mieszkanie jest w Radomiu na osiedlu Ustronie.
18-01-2016 10:02:04 Sprawa spadkowa
Chciałam się zapytać jak to jest z tym dziedziczeniem długów przez dziecko. Teraz mam zakładać sprawę w sądzie w Radomiu o odrzucenie spadku czy już nie muszę tego robić. Proszę o pomoc bo nie znam się w ogóle na prawie spadkowym a taka sytuacja pierwszy raz się pojawiła w moim życiu. Kinga
22-01-2016 10:56:58 Maria
u nas w rodzinie sytuaja jak ta: ww.eporady24.pl/testament_znaleziony_po_kilku_latach,- z tymże u nas nie po 10 a po 12 latach. i ci co przejęli (ustawowo) spadek wcale nie kwapią się do oddania go naszemu synowi (nie licząc mnie, bo ja odziedziczyłam 1/4 domu) jak tu walczyć z rodziną?... :(
12-02-2016 10:16:03 Radomianin
Mam taki problem. Zastanawiam się czy mogę odrzucić spadek w imieniu moich małoletnich dzieci. Słyszałem, żę trzeba na to zgody sądu, ale nie wiem czy można to jakoś objeść. W sądzie rejonowym w Radomiu poradzono mi, żebym najlepiej znalazł sobie adwokata. Nie wiem zresztą czy będę w stanie się wyrobić w czasie, bo zostało mi niecałe dwa miesiące na odrzucenie spadku. To niby nie jest jakaś sprawa spadkowa za wiele milinów ale i tak jest dużo chodzenia i stresu. Pozdrawiam serdecznie. Marek
25-04-2018 17:45:24 marek
przed 15 laty sąd dokonał podziału spadku na 4 spadkobierców w równym stosunku po 25%.w chwili obecnej jedna ze spadkobiorczyń wystąpiła do sądu o przyznanie jej części spadku a za reszte żąda spłaty od pozostałych spadkobierców.Ta czesc to działka budowlana o pow.ok1000m2 wydzielona przez gmine z działki rolnej o pow.20000m2.Do spadku należy jeszcze 1/2 domu o pow.80m2 w Radomiu.Reszta spadkobierców nie wyraża zgody.Chce sprzedać spadek i podzielić po 25% .Kto ma racje?Prosze o podpowiedz.
15-05-2018 16:12:21 Adwokat specjalizujący się w sprawach spadkowych - Radom
Do Marek. Gdyby na to pytanie można było odpowiedzieć jednym zdaniem lub opierając się tylko na Pana opisie, to sprawy spadkowe byłyby jednymi z najłatwiejszych spraw w sądach. Dość łatwe są sprawy o stwierdzenie nabycia spadku, chyba, że w skład spadku wchodzi gospodarstwo rolne, a spadkodawca zmarł przez 2001 r. Natomiast sprawy o sporny dział spadku są bardzo trudne i dlatego trwają nawet kilka lat. Na takich sprawach można bardzo dużo zyskać, bądź bardzo dużo stracić, zwłaszcza, jeżeli prowadzi się je nieumiejętnie. Zapraszam na poradę prawną, na którą musi Pan zabrać dokumenty dotyczące sprawy.
|
|
