Zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 26 lutego 2015 r., sygn. akt III CZP 110/14, w sprawie o ustalenie nieistnienia obowiązku alimentacyjnego pozwany nie ma obowiązku uiszczenia kosztów sądowych.
Sąd Najwyższy przedstawił następującą argumetnację: 
1. Koszty sądowe w sprawach cywilnych są elementem systemu prawa publicznego, stanowiącym instrument polityki państwa służący regulowaniu relacji stron stosunków procesowych oraz - w szerszym ujęciu - stymulowaniu decyzji jednostek dotyczących sposobu prowadzenia swoich interesów i doboru środków ich ochrony. Spełniają kilka ważnych funkcji, wśród których - poza funkcją fiskalną i organizacyjną - jest ważna funkcja społeczna, polegająca na racjonalizowaniu zakresu ochrony prawnej. 
2. Obowiązek uiszczania opłat nie ma charakteru bezwzględnego; prawodawca, kierując się różnymi motywami, zazwyczaj głęboko uzasadnionymi aksjologicznie, udziela zwolnień od kosztów, które mają charakter ustawowy - podmiotowy lub przedmiotowy - albo jurysdykcyjny; wynikają wówczas z decyzji sądowej podejmowanej na wniosek i dotyczą, w określonym zakresie, konkretnej osoby, występującej w konkretnej sprawie. Katalog ustawowych zwolnień od kosztów sądowych został przewidziany w art. 96 u.k.s.c.; zgodnie z ust. 1 pkt 2 tego przepisu, nie ma obowiązku uiszczenia kosztów sądowych strona dochodząca roszczeń alimentacyjnych oraz strona pozwana w sprawie o obniżenie alimentów. Ustanawiając to zwolnienie, prawodawca zmierzał do uprzywilejowania osób uprawnionych do alimentacji, które zresztą przejawia się także w innych dziedzinach prawa; ustawowe zwolnienie od kosztów ułatwia tym osobom jak najszybsze i jak najbardziej skuteczne uzyskanie od osób zobowiązanych niezbędnych środków utrzymania. W tym wypadku funkcja społeczna kosztów sądowych wyprzedza funkcję fiskalną, co ma także mocne uzasadnienie konstytucyjne.
3. Przewidziane w  przepisie art. 96 ust. 1 pkt. 2 u.k.s.c. uprzywilejowanie obejmuje wszystkie osoby uprawnione do alimentów, a więc zarówno te, które dochodzą roszczeń alimentów, jak i te, przeciwko którym wytoczono powództwo zmierzające do ograniczenia lub zniesienia ich uprawnienia, nie ma bowiem żadnych racji społecznych lub aksjologicznych uzasadniających jakiekolwiek ich różnicowanie. Używane w tekstach normatywnych sformułowanie „dochodzenie roszczeń alimentacyjnych” obejmuje także formę bierną tego zachowania.
4. W art. 96 ust. 1 pkt 2 u.k.s.c., wymieniono - obok strony dochodzącej roszczeń alimentacyjnych – stronę pozwaną o obniżenie alimentów, pomijając natomiast, stronę pozwaną w sprawach o ustalenie nieistnienia obowiązku alimentacyjnego, określanych niekiedy niezbyt precyzyjnie jako sprawy o uchylenie lub wygaśnięcie tego obowiązku. W świetle przedstawionych argumentów aksjologicznych, systemowych i funkcjonalnych, należy opowiedzieź się za objęciem ustawowym zwolnieniem od ponoszenia kosztów sądowych również osób uprawnionych do alimentów, przeciwko którym wytoczono powództwo o ustalenie nieistnienia obowiązku alimentacyjnego. Do identycznych wniosków prowadzi także wykładnia logiczna; skoro nie ponosi opłaty pozwany, którego prawo do alimentów jest kwestionowane częściowo (żądanie obniżenia alimentów), to tym bardziej nie można obciążać obowiązkiem jej poniesienia pozwanego, którego prawo do alimentacji zostało zakwestionowane w całości. Zob. źródło.

Opracowanie: Kancelaria Adwokacka Paweł Stolarek adwokat, Radom 2015

keyword: Alimenty, Prawo rodzinne